Skip to content

GOILBERDINGERWAARD

Tussen Fort Everdingen en Werk aan het Spoel

De Goilberdingerwaard is gelegen langs de Lek in de gemeente Culemborg, tussen Fort Everdingen en Werk aan ’t Spoel. Beide bouwwerken maken deel uit van de Hollandse Waterlinie.

Ongeveer gelijktijdig met de Steenwaard (1999-2000) is hier een natuurontwikkelingsproject uitgevoerd. Een oude strang is opnieuw uitgegraven en van ‘zaagtanden’ voorzien. In de Goilberdingerwaard is getracht om de cultuurhistorie van Fort Everdingen en de Nieuwe Hollandse Waterlinie tot uiting te brengen. De restanten van de WO II bunkers zijn goed te zien. Een voormalige loopgraaf loopt herkenbaar in het landschap haaks op de dijk richting de eik die op zijn kop staat. Het terrein is te bereiken via ingangen bij Werk aan ’t Spoel (2x) en naast de oorspronkelijke inundatiesluis bij Fort Everdingen. Honden zijn niet toegestaan.

Vogels
Het visdiefje broedt jaarlijks op een van de bunkerdaken in de waterpartij. Ook brandgans, Canadese gans en eendensoorten brengen er hun jongen op groot. Jaarlijks wordt de zomertaling gezien; broeden wordt slechts zelden vastgesteld. Ook de krooneend kan hier gezien worden. Op trek foerageren hier onder meer zwarte stern en lepelaar. De zandige zomerdijken met meidoornstruweel in combinatie met ruige oevervegetatie en wilgenbosjes zijn een walhalla voor zangvogels: fitis, tjiftjaf, zwartkop, putter, groenling, kneu, bosrietzanger en grasmus. De rietstroken langs de strangen zijn daarnaast broedplaatsen voor sprinkhaanzangerrietzanger, kleine karekiet, blauwborst en Cetti’s zanger. De bruine kiekendief jaagt hier. Er is altijd kans op een roerdomp. In de winter ziet men er soms een zwervend  groepje baardman en hoor je meerdere waterrallen roepen.

In de graslanden van de Goilberdingerwaard  broeden graspieper, roodborsttapuittureluur en scholekster. Op de natste delen zitten in de herfst vaak watersnippen. De boomgaard en de aanliggende forten en boerderijen dragen eveneens bij aan de gevarieerde vogelstand, waaronder holenduif, steenuil, bosuil, ransuil en ooievaar. De ijsvogel broedt bij de forten en vist vaak in de strangen.

Planten
Naast de gebruikelijke plantensoorten van de uiterwaarden, vallen hier in de zomer de vele kattenstaarten op die hele stukken paars kleuren. Op de kribben groeien o.a. grote engelwortel met zijn geelgroene bloemschermen, bitterzoet en tandzaad. De grote engelwortel komt in Nederland alleen in het westelijke rivierengebied voor en bereikt in onze gemeente ongeveer zijn oostgrens.

Insecten
Qua libellen komen de oeverlibel, grote en kleine roodoogjuffer, lantaarntje en de grote keizerlibel talrijk voor. De glassnijder valt hier jaarlijks te bewonderen. In de fortgrachten komt o.a. de vroege glazenmaker voor. Ook de bruine korenbout is hier gezien.

Het icarusblauwtje is een algemeen voorkomende dagvlinder op het zandige hoge deel ten westen van de waterpartij. Ook het bruin blauwtje en de kleine vuurvlinder worden er regelmatig gezien. Op de vele klissen komen vaak trekvlinders af zoals distelvlinder, atalanta en de gele en oranje luzernevlinder.
De basterdzandloopkever komt voor op de zandige, deels afgegraven, zomerdijk.

Vissen
In het ondiepe, snel opwarmende water van de natuurontwikkelingsplas komen veel vetjes voor. Het vetje is een tot 6 cm groot visje die zijn eitjes afzet op waterplantenstengels. Het mannetje verzorgt en beschermt de eitjes. In de fortgracht van Fort Everdingen komen veel bittervoorns voor. De bittervoorn legt zijn eitjes in een grote zoetwaterschelpen zoals de zwanenmossel. Ongeveer drie weken later komen de jonge visjes dan tevoorschijn. De moeilijkste levensfase hebben ze veilig in de schelp doorgebracht.

In dit gebied ligt Werk aan het Spoel. Deze locatie is onderdeel van De Nieuwe Hollandse Waterlinie en is een bekend wandel- en fietsknooppunt. Het Liniepontje (voet- en fietsveer) legt hier aan van mei t/m september. Hier bevindt zich ook een restaurant (Caatje aan de Lek).

Foto’s uit de Goilberdingerwaard:

Back To Top